ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภาษามอญ

ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ภาษามอญ)

ความเป็นมาของชาวมอญตำบลบ้านงิ้ว

ตำบลบ้านงิ้ว อำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี มีชาวมอญเชื้อสายไทยตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่บริเวณริมแม่น้ำตำบลบ้านงิ้ว เป็นจำนวนมากตั้งแต่อดีต จนถึงปัจจุบันเนื่องจากเมื่อปีพ.ศ.2310 ไทยเสียกรุงศรีอยุธยาให้แก่พม่า พญาเมืองกลายเป็นหมู่บ้านร้างลืม ผู้คน ถูกกวาดต้อนเข้าสู่ศึกสงคราม ความพ่ายแพ้บ้านเมืองถูกเผา ผู้คนล้มตายศพถูกทิ้งเกลื่อนเต็มลำาน้ำ ผู้คนถูกพม่าข้าศึก กวาดต้อนไปเป็นทาสใช้แรงงานยังเมืองพระโค พร้อมทรัพย์สมบัติที่ปล้นไปจากกรุงศรีอยุธยา พญาเมืองก็สิ้นกลายเป็นเมือง ร้าง วัดวาอารามบ้านเรือนถูกทำลายกลายเป็นซากโบราณสถานไร้ผู้คนอาศัย สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พระบามสมเด็จพระพุทธ เลิศหล้านภาลัย (พ.ศ.2352-2367) ในปี พ.ศ.2358 ชาวมอญถูกพม่ากดขี่ข่มเหงได้รับความลำบากยากเข็ญ จึงพากันอพยพ เข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารทางด่านเจดีย์สามองค์ โปรดให้กรมพระราชวังบวรสถานมงคลเสด็จขึ้นไปรับครัวมอญ 40,000 คน โปรดให้ตั้งภูมิลำเนาอยู่ที่เมืองนนทบุรีและเมืองสามโคกในส่วนของเมืองสามโคกทางการได้กำหนดเขตให้อยู่เป็นหมู่เหล่าแต่งตั้งหัวหน้าควบคุมสังกัดมูลนาย ทางการได้จัดจากจัดไม้สำหรับปลูกสร้างบ้านเรือนตลอดจนเสบียงอาหารพระราชทาน ในส่วนพญาเมืองเป็นบ้านเมืองร้างภายหลังศึกสงครามก็เริ่มมีการอพยพผู้คนไปตั้งบ้านเรือนแล้วแต่ไม่มากนัก ยังมีพื้นที่ว่างรกร้างอีกทั้งวัดวาอาราม ครั้งแผ่นดินสมัยอยุธยาที่ชำรุดทรุดโทรมเป็นอันมาก เช่นวัดร้างบริเวณวัดสองพี่น้องไม่ น้อยกว่า 2 วัด จึงให้ชาวมอญจากเมืองเมาะตะมะที่อพยพมาจากหมู่บ้าน "ฮะกราด" ตั้งบ้านเรืองอยู่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นบ้านมอญหมู่ใหญ่ และได้บูรณะปฏิสังขรณ์และสร้างวัดขึ้นใหม่เป็นศูนย์กลางในการปฏิบัติธรรมของชาวพุทธให้ชื่อว่า "วัด สองพี่น้อง" ซึ่งมีชาวมอญอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก

ภาษามอญ นักภาษาศาสตร์จัดโครงสร้างภาษามอญให้อยู่ในตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก (Austroasiatic Languages Family) กลุ่มภาษามอญ-เขมร (Mon-Khmer) พูดโดยชาวมอญ ที่อาศัยอยู่ในพม่า และไทย ภาษาตระกูลมอญ-เขมรมีการใช้มานานประมาณ 3,000-4,000 ปีมาแล้ว มีผู้ใช้ภาษานี้อยู่ประมาณ 5,000,000 คน

การจัดตระกูลภาษา ถือว่าอยู่ในตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก ซึ่งเป็นภาษาที่ใช้กันอยู่ในแถบอินโด จีนและทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย และเมื่อพิจารณาลักษณะทางไวยากรณ์ ภาษามอญ จัดอยู่ในประเภทภาษารูปคำติดต่อ (Agglutinative) อยู่ในกลุ่มภาษาตะวันออกเฉียงใต้ (South Eastern Flank Group) ซึ่งมีนักภาษาศาสตร์ ชื่อ วิลเฮล์ม ชมิดท์ (Willhelm Schmidt) ได้จัดให้อยู่ในตระกูลภาษาสายใต้ (Austric Southern family)

พระยาอนุมานราชธน (อ้างถึงใน จำปา เยื้องเจริญ และจำลอง สารพัดนึก : 2528) ได้กล่าวถึง ภาษา มอญไว้ว่า “ภาษามอญ นั้นมีลักษณะเป็นภาษาคำโดด ซึ่งมีรูปภาษาคำติดต่อปน ลักษณะคำมอญ จะมีลักษณะ เป็นคำพยางค์เดียว หรือสองพยางค์ ส่วนคำหลายพยางค์ เป็นคำที่ได้รับอิทธิพลจากภาษาต่างประเทศ เช่น ภาษาบาลีและสันสกฤต อาจกล่าวได้ว่า ภาษามอญ เป็นภาษาที่มีโครงสร้างไม่ซับซ้อน ไม่มีการผันคำนาม คำกริยา ตามกฎบังคับทางไวยากรณ์ ประโยคประกอบด้วย คำที่ทำหน้าประธาน กริยา และกรรม ส่วนขยาย อยู่หลังคำที่ถูกขยาย

อักษรมอญ พัฒนามาจากอักษรพราหมี ผ่านทางอักษรปัลลวะ และเป็นแม่แบบของอักษรอื่น เช่น อักษรพม่า อักษรไทย อักษรลาว อักษรล้านนา อักษรไทลื้อ อักษรธรรมที่ใช้เขียนคัมภีร์ในล้านนาและล้านช้าง อักษรพม่าไม่สามารถใช้แทน อักษรมอญได้ แต่อักษรมอญนั้น สามารถใช้แทนอักษรพม่าได้

อักษรมอญโบราณพัฒนามาจากอักษรยุคหลังปัลลวะ (พุทธศตวรรษ 17-18) พบจารึกอักษรนี้ในเขต หริภุญชัย เช่นที่ เวียงมโน เวียงเถาะ รูปแบบของอักษรมอญต่างจากอักษรขอมที่พัฒนาจากอักษรในอินเดียใต้ รุ่นเดียวกันคือ อักษรมอญตัดบ่าอักษรออกไป ทำให้รูปอักษรค่อนข้างกลม ส่วนอักษรขอมเปลี่ยนบ่าอักษรเป็น ศกหรือหนามเตย (ดู ตารางที่ 1 และ 2) บรรณานุกรม จากตารางที่ 1 และ 2

ทำให้เราเห็นอิทธิพลของอักษรมอญที่มีผลต่ออักษรไทย โดยรูปสัณฐานของ อักษรมอญจะเป็นทรงกลม มน และโค้ง อักษรมอญโบราณเป็นตัวอย่างหนึ่งที่แสดงให้เห็นว่า อารยธรรมไทยสืบสาย  จากแม่ที่เป็นชาวมอญ อักษรมอญปัจจุบันว่ามิใช่เพียงแค่รูปเขียนที่คล้ายคลึงกับอักษรไทย, อักษรพม่า และอักษร ลาว ทว่าการออกเสียงพยัญชนะมอญมีความคล้ายคลึงกับการอ่านออกเสียงพยัญชนะไทย

ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภาษามอญ

นางสาวสมทรง รัฐถานาวิน

ที่ตั้ง 68 หมู่ 2 ต.บ้านงิ้ว อ.สามโคก จ.ปทุมธานี

เป็นผู้มีความรู้ เกี่ยวกับภาษามอญ วัฒนธรรมประเพณีของชาวมอญ เป็นอย่างดี ช่วยเหลืองานในชุมชนอย่างต่อเนื่อง มีอัธยาศัยดี และอยู่ในชุมชนชาวมอญมานานกว่า 60 กว่าปี และท่านก็ยังอยู่ในกลุ่มอาชีพการปักผ้าสไบมอญ และกลุ่มยังได้รับรางวัลเกี่ยวกับการปักลวดลายผ้าสไบมอญ ซึ่งกศน.อำเภอสามโคก ก็ได้ส่งเสริมสนับสนุนการปักลวดลายบนผ้าสไบมอญ ท่านได้ใช้ภาษามอญในการดำเนินชีวิตประจำวัน เพื่ออนุรักษ์วัฒนธรรมทางด้านภาษาของชาวมอญ

นางสาวสมทรง รัฐถานาวิน ได้ตระหนักถึงความสำคัญของวัฒนธรรมภาษามอญ ซึ่งชุมชนบ้านงิ้วเป็นชุมชนชาวมอญที่ตั้งถิ่นฐานอยู่มานานกว่า 60 ปี ภาษามอญ ถือว่าเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญของชุมชนตำบลบ้านงิ้ว เพื่อเป็นการสืบสานวัฒนธรรมของชาวมอญ นางสาวสมทรง รัฐถานาวิน จึงนำภาษามอญมาใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวัน เช่น การรวมกลุ่มทำกิจกรรมชุมชนไม่ว่าจะการรวมกลุ่มเรียนวิชาชีพที่กศน.สามโคกสนับสนุนท่านก็พูดภาษามอญสื่อสารกับ คนในกลุ่ม เพื่อให้คนรุ่นหลังได้รู้จักภาษามอญ และอนุรักษ์ภาษามอญไว้

ข้อมูลเนื้อหาเรื่องราวโดย

1.http://banngew.go.th

2.http://culture.mcru.ac.th

เรียบเรียงเนื้อหาโดย นางกิตติญา บางชวด (ผู้ส่งบทความ)